ampolmed.pl

Tag: badania

Tego typu badania stanowią jedno z podstawowych narzędzi stosowanych w nauce. Służą możliwie rzetelnemu opisywaniu rzeczywistości z zastosowaniem wcześniej ustalonych miar ilościowych. Efektem badań obserwacyjnych jest więc raport zawierający naukową wiedzę o pewnym fragmencie rzeczywistości. Istnieje kilka odmian tego typu badań, a każda z nich ma swoje zastosowania.

Badania analityczne

Badania obserwacyjne mogą opierać się na analizie pewnych danych. To tutaj mieści się podtyp badań ekologicznych – opartych na obserwacji grupy badanej w warunkach możliwie zbliżonych do naturalnych lub całkowicie naturalnych. Można też wyróżnić tutaj badania kohortowe. W celu ich wykonania dobiera się grupę charakteryzująca się określonymi cechami, a następnie obserwuje ją według założonych wytycznych.

Badania analityczne są szczególnie ważne w medycynie – na tej metodologii opierają się na przykład wszelkie analizy próbek pobranych w laboratoriach. Obserwacja i porównywanie parametrów z normami może przynieść bezcenną wiedzę o stanie zdrowia pacjenta.

Badania opisowe

Ten typ badań obserwacyjnych jest zwykle początkiem większych programów badawczych. Opiera się na gromadzonych danych, najczęściej z bardzo dużych prób, które pozwalają uogólnić wyniki na całą populację. Na podstawie badań opisowych można mówić jedynie o korelacji, czyli częstościach współwystępowania zjawisk. W żadnym wypadku nie da się wnioskować o związkach przyczynowo – skutkowych, do tego służy inny typ badań – badania eksperymentalne.

Istnieje kilka podtypów badań opisowych. To między innymi studia przypadków, ale też badania podłużne (pokazujące zmienność danego stanu rzeczy czy cechy w czasie) i przekrojowe (obrazujące stan rzeczy w danym momencie, na przykład zainteresowanie konsumentów danym produktem lub częstość występowania choroby).

Obszary zastosowania

Badania obserwacyjne stosuje się w bardzo wielu różnych dziedzinach nauki. To między innymi badania społeczne i konsumenckie, ale także badania medyczne czy przyrodnicze. Obserwacja należy do podstawowych technik badawczych naukowców zgłębiających każdą dziedzinę. Często stanowi główne źródło danych, ale bywa też stosowana jako technika pomocnicza.

W wielu przypadkach można także zastosować je zamiast badań, które wymagałyby ingerencji w środowisko czy w organizm człowieka. Wprawne oko badacza jest w stanie stwierdzić pewne prawidłowości na podstawie danych obserwacyjnych. Ponad to, jest to metoda pozwalająca zaoszczędzić spore kwoty pieniędzy – obserwacja nie kosztuje wiele w porównaniu do eksperymentów, zwykle przygotowanie takich badań jest też mniej pracochłonne.

Każdego roku przeprowadzanych jest kilkanaście tysięcy badań zarówno obserwacyjnych jak i klinicznych, epidemiologicznych oraz edukacyjnych. Firmy medyczne i farmaceutyczne zlecają także prowadzenie badań marketingowych. Wszystkie z wymienionych badań mogą być zlecane zarówno przez komercyjne koncerny oraz niekomercyjne publiczne ośrodki naukowe. Warto podkreślić, że każde badanie prowadzi się zgodnie z ustalonym schematem działania. Przed przystąpieniem do właściwej części badania obserwacyjnego należy wybrać próbę badawczą, na której przeprowadzone zostanie badanie. Określenie czasu, jaki potrzebny będzie do zebrania potrzebnych danych również stanowi ważny element procesu. Kolejnym etapem jest opracowanie metodologii badawczej, w której określi się dokładne techniki i metody, za pomocą których gromadzony będzie materiał. Tylko ścisła współpraca pomiędzy firmą zlecającą wykonanie badania, a firmą wykonawczą może doprowadzić do otrzymania rzetelnych wyników oraz po prostu przeprowadzenia badania bez niepożądanych działań. Warto podkreślić, że tylko obiektywne wyniki stają się początkiem zmian.

Organizacja badań obserwacyjnych i klinicznych

Przed zleceniem przeprowadzenia wybranego rodzaju badania, należy wybrać odpowiednią agencję badawczą. W zależności czy realizowane będzie badanie kliniczne, obserwacyjne, edukacyjne, epidemiologiczne czy po prostu marketingowe, warto postawić na doświadczony zespół. Nie ma nic złego w sprawdzeniu kompetencji zespołu zarządzającego, badawczego, analitycznego czy statystycznego. Tylko doświadczone agencje badawcze posiadają specjalistów z różnych dziedzin, które potrafią pracę komercyjną połączyć z pracą naukową. Dzięki temu oferta tworzona jest w indywidualny sposób, czyli taki, który nastawiony jest na oczekiwania i potrzeby małych firmy medycznych i farmaceutycznych lub ogromnych koncernów. Aby firma rozwijała się w dobrym kierunku, wyniki z przeprowadzonych badań muszą okazać się pomocne, dlatego tak ważny jest wybór profesjonalnej firmy badawczej.

Zalety badań obserwacyjnych i klinicznych

Skupiając swoją uwagę na badaniach obserwacyjnych i klinicznych, warto podkreślić czym ów badania się od siebie różnią. Podstawową kwestią jest czas przeprowadzania badania. Badania kliniczne przeprowadza się zanim zdecyduje się na wprowadzenie danego produktu na rynek. Służą one sprawdzeniu w jaki sposób dany lek działa, czy nie powoduje szkody badanym oraz czy lepiej wpływa na chorych czy na zdrowych. Natomiast badania obserwacyjne prowadzi się po wprowadzeniu produktu na rynek w celu sprawdzenia jego efektywności. W trakcie badania sprawdza się czy produkt działa tak samo jak na etapie testów klinicznych. Kolejną kwestią rozróżniającą badania jest niższy nakład finansowy w przypadku badań obserwacyjnych.

Choroby przewlekłe, takie jak cukrzyca, nadciśnienie, POChP czy choroby serca, wymagają stałej kontroli i regularnych badań diagnostycznych. Tylko systematyczna obserwacja parametrów zdrowotnych pozwala na wczesne wykrycie powikłań i dostosowanie leczenia. Poznaj najważniejsze badania kontrolne, które powinni wykonywać pacjenci zmagający się z przewlekłymi schorzeniami.

Podstawowy zestaw dla każdego przewlekle chorego

Regularna morfologia krwi, poziom glukozy oraz lipidogram to fundament w ocenie stanu zdrowia osób z chorobami przewlekłymi. Morfologia umożliwia ocenę stanu ogólnego organizmu – wykrycie anemii, stanów zapalnych czy niedoborów. Poziom glukozy na czczo i hemoglobiny glikowanej (HbA1c) to podstawowe wskaźniki dla pacjentów z cukrzycą i insulinoopornością.

Z kolei lipidogram – zawierający poziomy cholesterolu całkowitego, HDL, LDL i trójglicerydów – jest kluczowy w monitorowaniu ryzyka miażdżycy i chorób serca. Te badania powinno się wykonywać co najmniej raz na pół roku, a w przypadku pogorszenia stanu zdrowia – częściej, zgodnie z zaleceniami lekarza.

 

Badania funkcji nerek i wątroby są kluczowe przy długotrwałej farmakoterapii

Wiele chorób przewlekłych wiąże się z koniecznością stałego przyjmowania leków, które mogą obciążać wątrobę i nerki. Dlatego kontrola funkcji tych narządów jest niezbędna. Oznaczenia poziomu kreatyniny, mocznika i eGFR pomagają ocenić wydolność nerek, a enzymy wątrobowe (ALT, AST, ALP, GGTP) wskazują na ewentualne uszkodzenia wątroby.

Regularne badania pozwalają nie tylko na ocenę skutków leczenia, ale również na szybką reakcję w przypadku działań niepożądanych leków. To szczególnie ważne dla pacjentów z nadciśnieniem, cukrzycą, chorobami reumatologicznymi i autoimmunologicznymi, którzy często są poddawani terapii obciążającej układ detoksykacyjny.

 

EKG, RTG klatki piersiowej i badania specjalistyczne

W przypadku chorób układu krążenia niezbędne są badania takie jak EKG, echo serca, Holter ciśnieniowy lub rytmu serca. Dla osób z przewlekłymi chorobami płuc – np. POChP czy astmą – konieczne są badania obrazowe, takie jak RTG klatki piersiowej, a także spirometria.

Pacjenci z chorobami tarczycy powinni regularnie wykonywać oznaczenia TSH, FT3 i FT4, a osoby z reumatoidalnym zapaleniem stawów – poziomy CRP i OB oraz badania radiologiczne stawów. Kluczowe jest, by zakres i częstotliwość badań kontrolnych był ustalany indywidualnie – w zależności od rodzaju i stopnia zaawansowania choroby. Współpraca z lekarzem prowadzącym i systematyczność są tu absolutnie kluczowe.